Ahmed Mrahorović

Na početku sedme decenije svog života, preciznije 437. hidžretske godine, u jeku mnogobrojnih životnih iskušenja, kao već nadaleko poznat i etabliran šafijski pravnik, neustrašivi ašʽarīja i tesavvufski autoritet, Al-Qušayrī uporedo počinje s pisanjem svojih najpoznatijih djela, a to su Al-Risāla al-qušayrīyya iz oblasti tesavvufa i tefsir Kur'ana Laṭāʼif al-ʼišārāt. Kako su određene okolnosti Al-Qušayrījevog života učinile ova djela povezanim, pri čemu prvenstveno mislimo na identično vrijeme tokom kojeg su pisana, tako i sadržaj, metodologije i ustrojstva ovih djela sugeriraju jednu čvršću sponu i dublju povezanost. Ovdje ćemo se fokusirati na neke osnovne karakteristike i značajke Al-Qušayrījevog tefsira.

Naslov tefsira

Prva osobenost ovog djela ogleda se u odabranom naslovu, koji po svome značenju otkriva narav autorovog tefsira. Naime, naslov ukazuje na slojevita značenja koja tefsir tretira. Jezički, laṭāʼif al-ʼišārāt je sintagma koja se u formi genitivne veze sastoji od dvije riječi pri čemu su obje izražene u obliku množine. Semantički, jednina riječi laṭāʼif je laṭīfa, a može nositi sljedeća značenja: finoća, prefinjenost, dražesna stvar, lijep (otmjen) izraz, oštroumna riječ, dar itd. ʼIšārāt je oblik množine od riječi ʼišāra, a znači: znak, gest, simbol, signal, indikacija, simboličan izraz, aluzija itd. Na osnovu ponuđenih značenja spomenutih riječi, možemo izvesti nekoliko različitih rješenja za prijevod naslova ovog djela. Oslanjajući se na odabir naših profesora, naslov ovog djela bi u prevodu na bosanski jezik glasio Prefinjene aluzije. U odnosu na takav naslov možemo prepoznati egzegetsku putanju tefsirskog sadržaja.

Naime, naslov implicira postojanje suptilnih kur'anskih značenja koja su u toj mjeri prefinjena i otmjena da se, sakrivena iza doslovnog izraza, čine dostupnim samo posjednicima dubokih spoznaja. Sām naslov Laṭāʼifa ukazuje na konceptualnu hijerarhiju među svojim tumačenjima, što je jedna od osnovnih stvari na kojoj počiva Al-Qušayrījeva metodologija. Kur'anska značenja Al-Qušayrī posmatra kroz njihovu semantičku slojevitost. U tom kontekstu se pojavljuju određene grupacije ljudi koji prema stepenu svog znanja posjeduju neka od mogućih kur'anskih značenja. Jedna od najvažnijih odlika Al-Qušayrījevog egzegetskog svjetonazora je uvjerenje da različita kur'anska značenja nisu oprečna te da se kao takva međusobno ne suprot stavljaju i ne isključuju. Sadržaj Laṭāʼifa otkriva Al-Qušayrījevu nepokolebljivu želju i marljiv trud na pomirenju tih značenja.

Cjeli tekst, objavljen u 1/150. broju Časopisa za islamske teme i kulturu Hikmet, s podnaslovima:

  • UVOD;
  • NASLOV TEFSIRA;
  • KARAKTERISTIKE, NARAV I METODOLOGIJA TEFSIRA LAṬĀʼIF AL-ʼIŠĀRĀT;
  • SPECIFIČNOSTI TUMAČENJA;
  • USMENI ASPEKT LAṬĀʼIFA;
  • ODNOS RISĀLE I LAṬĀʼIFA I PITANJE ATRIBUCIJE;
  • PREDAJE – ʼAḤBĀR U LAṬĀʼIFU;
  • KNJIŽEVNI STIL LAṬĀʼIFA;
  • TUMAČENJA BASMALE U LAṬĀʼIFU;
  • TESAVVUFSKI ASPEKT LAṬĀʼIFA;
  • ZAKLJUČAK.

nalazi se na linku: Al-Qušayrījeva metodologija tumačenja Kur'ana u djelu Laṭāʼif al-ʼišārāt